Περί Εταιρικής Διακυβέρνησης.

Ο Νόμος 4706/2020 (ΦΕΚ Α’ 136/17.07.2020), αναφορικά με την Εταιρική Διακυβέρνηση, μεταφέρει την υπ’ αριθμ. 2017/828/ΕΕ οδηγία της Ε.Ε. στο ελληνικό δίκαιο. Αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό της εσωτερικής δομής των εισηγμένων εταιρειών με σκοπό την ενίσχυση της αυτονομίας τους προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των σύγχρονων Κεφαλαιαγορών, ενισχύσει τον εσωτερικό έλεγχο των εταιρειών και οικοδομεί την εμπιστοσύνη των μετόχων με σκοπό να καταστεί κάθε εταιρεία πιο ελκυστική για τους μελλοντικούς επενδυτές και σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Οι νέες διατάξεις εφαρμόζονται στις εισηγμένες εταιρείες, με ορισμένες εξαιρέσεις (π.χ. Τράπεζα της Ελλάδος), και με την επιφύλαξη τυχόν ειδικών διατάξεων που αφορούν τις εποπτευόμενες εταιρείες (π.χ. τράπεζες).

Οι κύριες νέες διατάξεις και οι πιο κρίσιμες τροποποιήσεις που επέφερε ο προαναφερόμενος νόμος συνοψίζονται παρακάτω:

Κανονισμός λειτουργίας σύμφωνα με το άρθρο 14

1. 1. Η Εταιρεία διαθέτει επικαιροποιημένο κανονισμό λειτουργίας και μεριμνά για την κατάρτιση κανονισμού λειτουργίας των σημαντικών θυγατρικών της.
   2. Ο κανονισμός λειτουργίας της Εταιρείας και κάθε τροποποίησή του εκδίδονται και εγκρίνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Περίληψη του κανονισμού λειτουργίας δημοσιοποιείται στο διαδικτυακό τόπο της Εταιρείας.
   3. Ο κανονισμός λειτουργίας περιλαμβάνει τουλάχιστον τα εξής:

3.1) Την οργανωτική διάρθρωση, τα αντικείμενα των μονάδων, των επιτροπών του άρθρου 10 ή άλλων διαρκών επιτροπών, καθώς και τα καθήκοντα των επικεφαλής τους και τις γραμμές αναφοράς τους.

3.2) Την αναφορά των κύριων χαρακτηριστικών του Συστήματος εσωτερικού ελέγχου, ήτοι κατ’ ελάχιστον τη λειτουργία της μονάδας εσωτερικού ελέγχου, διαχείρισης κινδύνων και κανονιστικής συμμόρφωσης.

3.3) Τη διαδικασία πρόσληψης των ανώτατων διευθυντικών στελεχών και αξιολόγησης της απόδοσής τους.

3.4) Τη διαδικασία συμμόρφωσης των προσώπων που ασκούν διευθυντικά καθήκοντα, όπως ορίζονται στον αριθμό 25 της παρ. 1 του άρθρου 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 596/2014, και των προσώπων που έχουν στενούς δεσμούς με αυτά, σύμφωνα με τον ορισμό της παρ. 14 του άρθρου 2 του παρόντος, που περιλαμβάνουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις του άρθρου 19 του Κανονισμού (ΕΕ) 596/2014.

3.5) Τη διαδικασία γνωστοποίησης τυχόν ύπαρξης σχέσεων εξάρτησης, σύμφωνα με το άρθρο 9, των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και των προσώπων που έχουν στενούς δεσμούς με αυτά τα πρόσωπα.

3.6) Τη διαδικασία συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα άρθρα 99 ως 101 του ν. 4548/2018, σχετικά με τις συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη.

3.7) Τις πολιτικές και διαδικασίες πρόληψης και αντιμετώπισης καταστάσεων σύγκρουσης συμφερόντων.

3.8) Τις πολιτικές και διαδικασίες συμμόρφωσης της Εταιρείας με τις νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις που ρυθμίζουν την οργάνωση και λειτουργία της, καθώς και τις δραστηριότητές της.

3.9) Τη διαδικασία που διαθέτει η Εταιρεία για τη διαχείριση προνομιακών πληροφοριών και την ορθή ενημέρωση του κοινού, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) 596/2014.

3.10) Την πολιτική και τη διαδικασία για τη διενέργεια περιοδικής αξιολόγησης του Συστήματος εσωτερικού ελέγχου, ιδίως ως προς την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, σε ατομική και ενοποιημένη βάση, ως προς τη διαχείριση κινδύνων και ως προς την κανονιστική συμμόρφωση, σύμφωνα με αναγνωρισμένα πρότυπα αξιολόγησης και του εσωτερικού ελέγχου, καθώς και της εφαρμογής των διατάξεων περί εταιρικής διακυβέρνησης του παρόντος νόμου. Η εν λόγω αξιολόγηση διενεργείται από πρόσωπα που διαθέτουν αποδεδειγμένη σχετική επαγγελματική εμπειρία και δεν έχουν σχέσεις εξάρτησης σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 9.

3.11) Την πολιτική εκπαίδευσης των μελών του διοικητικού συμβουλίου, των διευθυντικών στελεχών, καθώς και των λοιπών στελεχών της Εταιρείας, ιδίως όσων εμπλέκονται στον εσωτερικό έλεγχο, στη διαχείριση κινδύνων, στην κανονιστική συμμόρφωση και στα πληροφοριακά συστήματα.

3.12) Την πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης που ακολουθεί η Εταιρεία, όπου απαιτείται.

Οργάνωση και λειτουργία της μονάδας εσωτερικού ελέγχου σύμφωνα με το άρθρο 15

1. 1. Η Εταιρεία διαθέτει μονάδα εσωτερικού ελέγχου, που συνιστά ανεξάρτητη οργανωτική μονάδα εντός της Εταιρείας, με σκοπό την παρακολούθηση και βελτίωση των λειτουργιών και των πολιτικών της Εταιρείας αναφορικά με το Σύστημα εσωτερικού ελέγχου της.
   2. Ο επικεφαλής της μονάδας εσωτερικού ελέγχου ορίζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας, έπειτα από πρόταση της επιτροπής ελέγχου, είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης υπάλληλος, προσωπικά και λειτουργικά ανεξάρτητος και αντικειμενικός κατά την άσκηση των καθηκόντων του και διαθέτει τις κατάλληλες γνώσεις και σχετική επαγγελματική εμπειρία. Υπάγεται διοικητικά στον διευθύνοντα σύμβουλο και λειτουργικά στην επιτροπή ελέγχου. Ως επικεφαλής της μονάδας εσωτερικού ελέγχου, δεν μπορεί να είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου ή μέλος με δικαίωμα ψήφου σε επιτροπές διαρκούς χαρακτήρα της Εταιρείας και να έχει στενούς δεσμούς με οιονδήποτε κατέχει μία από τις παραπάνω ιδιότητες στην Εταιρεία.
   3. Η Εταιρεία ενημερώνει την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για οποιαδήποτε μεταβολή του επικεφαλής της μονάδας εσωτερικού ελέγχου, υποβάλλοντας τα πρακτικά της σχετικής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου, εντός προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από τη μεταβολή αυτή.
   4. Για την άσκηση του έργου της μονάδας εσωτερικού ελέγχου, ο επικεφαλής της έχει πρόσβαση σε οποιαδήποτε οργανωτική μονάδα της Εταιρείας και λαμβάνει γνώση οποιουδήποτε στοιχείου απαιτείται για την άσκηση των καθηκόντων του.
   5. Ο επικεφαλής της μονάδας εσωτερικού ελέγχου υποβάλλει στην επιτροπή ελέγχου ετήσιο πρόγραμμα ελέγχων και τις απαιτήσεις των απαραίτητων πόρων, καθώς και τις επιπτώσεις περιορισμού των πόρων ή του ελεγκτικού έργου της μονάδας εν γένει. Το ετήσιο πρόγραμμα ελέγχων καταρτίζεται με βάση την αξιολόγηση των κινδύνων της Εταιρείας, αφού προηγουμένως ληφθεί υπόψη γνώμη της επιτροπής ελέγχου.

Αρμοδιότητες μονάδας εσωτερικού ελέγχου

1. 1. Η μονάδα εσωτερικού ελέγχου διαθέτει και εφαρμόζει εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας ο οποίος εγκρίνεται από το διοικητικό συμβούλιο. η μονάδα εσωτερικού ελέγχου:

1.1) Παρακολουθεί, ελέγχει και αξιολογεί

1.2) Συντάσσει εκθέσεις προς τις ελεγχόμενες μονάδες με ευρήματα,

1.3) Υποβάλει κάθε τρείς (3) μήνες στην επιτροπή ελέγχου αναφορές, στις οποίες περιλαμβάνονται τα σημαντικότερα θέματα και οι προτάσεις  της.

1. 2. Ο επικεφαλής την μονάδας εσωτερικού ελέγχου παρίσταται στις γενικές συνελεύσεις των μετόχων,
   3. Ο επικεφαλής της μονάδας εσωτερικού ελέγχου παρέχει εγγράφως οποιαδήποτε πληροφορία ζητηθεί από την επιτροπή κεφαλαιαγοράς, συνεργάζεται με αυτήν και διευκολύνει με κάθε τρόπο το έργο της παρακολούθησης του ελέγχου και της εποπτείας από αυτήν.

Κυρώσεις σύμφωνα με το άρθρο 24

1. 1. Με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Τράπεζας της Ελλάδος, ως προς τα εποπτευόμενα από αυτές πρόσωπα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εποπτεύει και δύναται να διενεργεί ελέγχους για την τήρηση των διατάξεων των άρθρων 1 ως 23. Σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης των διατάξεων των άρθρων 1 ως 23, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επιβάλλει:

1.1) επίπληξη ή χρηματικό πρόστιμο μέχρι τρία (3) εκατομμύρια ευρώ στην Εταιρεία και, σε κάθε περίπτωση, έως πέντε τοις εκατό (5%) του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών της, σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις κατά το οικονομικό έτος που αφορά η παράβαση και οι οποίες έχουν υπογραφεί από το Διοικητικό της Συμβούλιο. Στην περίπτωση που η Εταιρεία είναι μητρική ή θυγατρική μιας μητρικής που οφείλει να καταρτίζει ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις, σύμφωνα με τον ν. 4308/2014 και την Οδηγία 2013/34/ΕΕ (ΕΕ L 182/29.6.2013), ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών ορίζεται ως ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών ή τα αντίστοιχα έσοδα, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περί κατάρτισης και παρουσίασης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων που προκύπτει από τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της ανώτατης μητρικής επιχείρησης κατά τη χρήση που αφορά η παράβαση και οι οποίες έχουν εγκριθεί από το Διοικητικό της Συμβούλιο,

1.2) επίπληξη ή χρηματικό πρόστιμο μέχρι τρία (3) εκατομμύρια ευρώ σε μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ή άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος.

1. 2. Κατά την επιμέτρηση του προστίμου λαμβάνονται ιδίως υπόψη η βαρύτητα της παράβασης, η επίπτωση της παράβασης στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, ο κίνδυνος πρόκλησης βλάβης στα συμφέροντα των επενδυτών και των μετόχων μειοψηφίας της Εταιρείας, ο βαθμός της υπαιτιότητας, η λήψη μέτρων από τον παραβάτη για την άρση της παράβασης στο μέλλον, ο βαθμός συνεργασίας με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κατά το στάδιο διερεύνησης και ελέγχου, οι ανάγκες της ειδικής και γενικής πρόληψης και η τυχόν καθ’ υποτροπή τέλεση παραβάσεων των άρθρων 1 ως 23.
   3. Το κύρος των αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και της γενικής συνέλευσης δεν θίγεται από τη μη τήρηση των διατάξεων των άρθρων 1 ως 23.
   4. Με απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που δημοσιεύεται εντός δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, εξειδικεύεται το σύστημα προσδιορισμού, υπολογισμού και επιμέτρησης του ύψους των κυρώσεων ανά παράβαση.

Ο Νόμος

1. 1. Απαιτεί από κάθε εταιρεία να υιοθετήσει πολιτική καταλληλότητας, η οποία θα πρέπει επίσης να αναρτάται στην ιστοσελίδα της, καλύπτοντας πτυχές όπως η επιλογή, η αντικατάσταση και η αξιολόγηση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου το Διοικητικό Συμβούλιο να περιλαμβάνει τους πιο εξέχοντες και κατάλληλους διευθυντές. Η υπ’ αριθμ. 60 εγκύκλιος της επιτροπής κεφαλαιαγοράς ορίζει ως πολιτική καταλληλότητας το σύνολο των αρχών και κριτηρίων που εφαρμόζονται κατά την επιλογή, αντικατάσταση και ανανέωση της θητείας των μελών του διοικητικού συμβουλίου.
      
   2. Θεσπίζει την υποχρέωση κάθε εταιρείας να συγκροτεί, εκτός από την Επιτροπή Ελέγχου που προβλέπεται στο άρθρο 44 του Ν.4449/2017, δύο νέες ανεξάρτητες Επιτροπές: α) την Επιτροπή Αποδοχών σύμφωνα με το άρθρο 11 και β) την Επιτροπή Υποψηφιοτήτων σύμφωνα με το άρθρο 12,
   3. Περιγράφει την υποχρέωση κάθε εταιρείας να καταρτίζει κώδικα εταιρικής διακυβέρνησης από εγκεκριμένη οντότητα, εγχώρια ή ξένη, επιτρέποντας σε κάθε εταιρεία να προσδιορίζει τις διατάξεις του εν λόγω Κώδικα ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του,
      Ενισχύει την προστασία των μετόχων και προσφέρει ίση πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες μέσω της σύστασης από κάθε εταιρεία μονάδας εξυπηρέτησης μετόχων,
   4. Προβλέπει διατάξεις σχετικά με την πιο υγιή εκπροσώπηση των φύλων στο Δ.Σ. (Τουλάχιστον 25% επί του συνόλου των μελών), με την εισαγωγή υποχρεωτικών ποσοστώσεων (εφαρμογή πολιτικής πολυμορφίας) και ορίζει την υποχρέωση της εταιρείας να θέτει διαφορετικά κριτήρια για την επιλογή των διευθυντών της. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς είναι η αρμόδια αρχή της Ελλάδας για την εποπτεία της συμμόρφωσης της εταιρείας με το Νόμο περί εταιρικής διακυβέρνησης.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, η αξιολόγηση της ατομικής καταλληλόλητας γίνεται με βάση τα παρακάτω κριτήρια, τα οποία εφαρμόζονται για όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ανεξαρτήτως της ιδιότητας τους:

1. 1. Επάρκεια γνώσεων και δεξιοτήτων (εκπαίδευση, προηγούμενη εμπειρία, αποκτηθείσες γνώσεις και δεξιότητες)
   2. Εχέγγυα Ήθους και Φήμης (Έρευνα για τυχών τελεσίδικες διοικητικές ή δικαστικές παραβάσεις εις βάρος του μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου)
   3. Σύγκρουση συμφερόντων (πρόβλεψη ειδικών διαδικασιών για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου)
   4. Ανεξαρτησία κρίσης
   5. Διάθεση επαρκούς χρόνου

Οι εταιρείες θα κληθούν να επικαιροποιήσουν το συντομότερο δυνατό το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης και να επαναξιολογήσουν τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων τους.